1/2022 JNS N E W S L E T T E R ١/۲۰۲٣
ئێمە وەک دامەزراوەیەکی نێودەوڵەتی ئەم هەواڵنامەیەتان پێشکەش دەکەین – هەروەک ماڵپەڕەکەمان – بە چوار وەشانی جیاواز
ئێمە بۆ ڕێزلێنان لە جەمال نەبەز وەک دەزگەیەک کە لەلایەن کوردەوەو بۆ کورد دامەزراوە، بنەڕەتمان لەسەر کار و ژیانی ئەو بنیات ناوە، کە دەمانهەوێت بیپارێزین و بە فراوانی بیخەینە ڕوو
ئێمە رێکخراوەیەکی یاسایین و لەڕووی سیاسییەوە سەربەخۆین و سەر بە هیچ حیزبێک نین . لیژنەکانمان بە شێوەی خۆبەخشانە کاردەکەن. بۆ پڕۆژەکانمان و پلاندانان پشت بە یارمەتی و بەخشینەکان دەبەستین
ئێمە بەپێی یاساکانی ئەڵمانیا وەک دەزگەیەکی قازانج نەویست ناسراوین. ئەو بەخشینانەی کە وەریدەگرین بەپێی یاساکان خەرج دەکرێن و بە شەفافی ئاشکرا دەکرێن
کوردانی ئازیز، هاوڕێیانی دێرین و نوێ
بە خۆشحاڵییەوە لە سەرەتای ساڵی نوێ و نەورۆزدا ئێوەی ئازیز ئاگادار دەکەینەوە کە بۆ یەکەمجار دەتوانرێت خەڵاتی جەمال نەبەز ببەخشرێت
زارا محەمەدی - براوەی خەڵاتی جەمال نەبەز بۆ ساڵی 2023
کۆمیسیۆنی خەڵاتی جەمال نەبەز کە لە ئاستی نێودەوڵەتیدا چالاکە و بە مەبەستی بەخشینی خەڵاتەکەمان دامەزراوە، هاوینی ڕابردوو ڕەزامەندی دەربڕی لەسەر ئەوەی بەدوای براوەیەکی گونجاوی خەڵاتەکەدا بگەڕێت، لەوانەیە بۆ گروپێکیش بێت دوای پڕۆسەی هەڵبژاردنی خۆی، کۆمسیۆن بە کۆی دەنگ و سەربەخۆ مامۆستا زارا محەممەدی هەڵبژارد، کە لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان کار دەکات، ئەو هەڵبژاردنە لەلایەن ئیدارەی دامەزراوەکە پشتڕاستکرایەوە و لەلایەن براوەی خەڵاتەوە وەرگیرا. هێشتا وردەکاری زیاتر ماوە بۆ راگەیاندن، بەڵام بەپبە زوویی لە لاپەڕەی خەڵاتی جەمال نەبەز ڕادەگەیەنرێت.
هاوڕێیانی خۆشەویستی دامەزراوەی جەمال نەبەز
ئاهەنگی نەورۆز بەشێکە لە فەرهەنگی کورد و بە گرنگترین فێستیڤاڵی ساڵ لە هەموو پارچەکانی کوردستان دادەنرێت. لەم سەردەمە ترسناکانەدا- کە دووبارە باس لە مەترسیی ڕاستەقینەی جەنگی جیهانی سێیەم لەسەر ئاستی جیهانی جیهانی دەکرێت- گرنگە بیر لە کولتووری هاوبەشی هەموو کوردەکان بکەینەوە، هەر ئەمەش وایکردووە کە ئێمە نەک هەر بۆ نەورۆز خۆی، بەڵکووهەروەها یەکەم هەواڵنامەی ساڵی ٢٠٢٣مان تایبەتە بە کۆمەڵێک بابەتی جۆراوجۆر.
پەیوەندی هاوبەشی بەهێز
لە کوردستان کە بە ڕووبەرێکی فراواندا درێژ دەبێتەوە - لە ئاسیای نزیکەوە تا قوڵایی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست - بێگومان جیاوازی ناوچەییش هەیە، بۆ نموونە کاتێک باس لە ئاهەنگی نەورۆز دەکرێت. باکور، باشور، رۆژئاوا و رۆژهەڵاتی کوردستان - لە ڕووی دەستوورییەوە- بەشێکن لە دەوڵەت نەتەوە ناوەندییە جیاوازەکان (تورکیا، عێراق، سوریا و ئێران)، هەریەکەیان یاسا و ڕێسای تایبەت بە خۆیان هەیە (و هەندێکجاریش بۆ نموونە ، قەدەغەکردنی لەبەرکردنی جلوبەرگی کوردی بەتایبەتی لە جەژنی نەورۆزدا). جگە لەوەش ئێستا ژمارەیەکی بەرچاو لە کوردانی ڕەوەند کە لە سەرانسەری جیهاندا بڵاوبوونەتەوە، سەرەڕای بارودۆخی بنەڕەتی و بارودۆخی ژیانیان کە هەندێکجار زۆر جیاوازە، بەڵام هەموویان بەهۆی کولتوورەکەیانەوە کە لە ڕابردوویەکی دوور و درێژدا سەریهەڵداوە بەیەکەوە گرێدراون
.
بێ گومان کولتوری کوردی زیندووە
بێ گومان کولتوری کوردی زیندووە
هەروەها لە مێژوودا جۆرەکانی تری ئاهەنگگێڕانی نەورۆز هەبووە جگە لەوانەی ئەمڕۆ باون. ئێمە لە رێگەی ئەحمەدی خانییەوە دەزانین کە ساڵی ١٦٥٠ لە بایزیدی باکووری کوردستان لەدایک بووە و لە نێو کورددا بە ومامۆستای گەورەی شیعر دادەنرێت، لە ڕووی مێژووییەوە تەواو باو بووە کە نەورۆز وەک جۆرێک لە کەرنەڤاڵ بە یارییەکانی پۆشینی جلوبەرگەوە یادی نەورۆز بکرێتەوە. ئایا بەهار وەرزی گۆڕانکاری نییە بە باشترین شێوە؟
شێوازی ئاهەنگی نەورۆز ساڵ بە ساڵ دەگۆڕدرێت. لەم ساڵانەی دواییدا نەریتی چەند خولەکێک بێدەنگی زیاد کراوە
کولتوری کوردی لە هەموو ڕوویەکەوە زیندووە، نەک تەنها نەورۆز، بەڵکو لە هەموو بوارەکاندا، جا چ مۆسیقا بێت، هونەرە جوانەکان یان زمانی کوردی
کولتوری کوردی لە هەموو ڕوویەکەوە زیندووە، نەک تەنها نەورۆز، بەڵکو لە هەموو بوارەکاندا، جا چ مۆسیقا بێت، هونەرە جوانەکان یان زمانی کوردی
هەر لەم دواییانەدا مژدەی خۆش ئەوەیە کە پارچەیەکی دیکەی ئەدەبیاتی جیهانی - جەیمس جۆیس! - کورد دەتوانێت بە زمانی کوردی بخوێنێتەوە، کە بێگومان ئینستیتۆتی کورد لە پاریس بەو پێیە بە ئامادەبوونی وەرگێڕ ئاهەنگ دەگێڕێت. زۆربەی ئەوانەی ئامادەی بۆنەکە دەبن لەوانەیە یادەوەری پڕئازاریان بۆ ئەو بۆنەیە هەبێت. ئەو وەرگێڕەی کە بۆنەکەی بۆ دەگێڕدرێت، خەڵکی باکووری کوردستان یان باشووری ڕۆژهەڵاتی تورکیایە
.
خەڵکی ئەو ناوچەیە خەمێکی زۆر تازەیان هەیە کە دەبێت کاریان لەسەر بکرێت، خزم و هاوڕێ و دراوسێی نزیک یان دووریان لە بوومەلەرزە گەورەکەی ئەم دواییەدا لەدەستداوە، و بە چاوی خۆیان ئەو ترسناکیانە دەزانن کە بۆ ماوەیەکی زۆر بەشەکەی خۆیان تووشی کردووە، و دیسانەوە لەم ساڵانەی دواییدا وەک پەڕۆیەکی ڕەشی فڕێدراون بەسەر بەشەکەی خۆیان لە جیهاندا
خەڵکی ئەو ناوچەیە خەمێکی زۆر تازەیان هەیە کە دەبێت کاریان لەسەر بکرێت، خزم و هاوڕێ و دراوسێی نزیک یان دووریان لە بوومەلەرزە گەورەکەی ئەم دواییەدا لەدەستداوە، و بە چاوی خۆیان ئەو ترسناکیانە دەزانن کە بۆ ماوەیەکی زۆر بەشەکەی خۆیان تووشی کردووە، و دیسانەوە لەم ساڵانەی دواییدا وەک پەڕۆیەکی ڕەشی فڕێدراون بەسەر بەشەکەی خۆیان لە جیهاندا
کفنی ڕەشی تیرۆر بەسەر باکور و ڕۆژاڤادا
بۆ هەمووان کە لە تورکیا پارتی ئیسلامی - کۆنەپەرستی ئەردۆغان ئاکەپە - بە هاوپەیمانی لەگەڵ ناسیۆنالیستە توندڕەوەکانی ڕاستڕەوی مەهەپە - بە شێوەیەکی بەرفراوان هێرش دەکاتە سەر ئۆپۆزسیۆنی کورد و عەلەوی باوەڕدارە لیبراڵەکان و بە تاوان دەزانێت
بەباشی دەزانرێت کە چۆن هاوکارییەکانی بوومەلەرزە لە هەندێک ناوچەی باکووری کوردستان لە ئەنقەرەوە تەنیا بە هێواشی دەستی پێکردووە، هەرچەندە هاوکارییە نێودەوڵەتییەکان بۆ تورکیا پێشتر بە خێرایی دەستی پێکردبوو. هەروەها زانراوە کە کوردەکانی ڕۆژاڤا لە دیوەکەی تری سنووری تورکیا و سوریا بە تەواوی لە یارمەتییە نێودەوڵەتییەکانی بوومەلەرزە بێبەش کراون.
بەڵام ڕێک ئەم هەرێمە بوو کە گەورەترین قوربانی لە شەڕی دژی قەوارەی تیرۆریستی "دەوڵەتی ئیسلامی" دابوو. هەرچەندە لە ئاسمانەوە و بە چەک و تەقەمەنی سووک لەلایەن هاوپەیمانی نێودەوڵەتی دژ بە داعشەوە پشتیوانیان لێدەکرا، بەڵام ئەوە ئەوان بوون کە ڕووبەڕووی دوژمن بوونەتەوە و بەو پێیەش لە شەڕدا قوربانیان داوە
کاتێک قەوارەی تیرۆریستی "داعش" لەلایەن هاوپەیمانی نێودەوڵەتییەوە شکستخواردوو ڕاگەیەندرا، ئیدارەی خۆسەری ڕۆژاڤا داوای لە هاوپەیمانان کرد کە پێگەی خۆسەری خۆیان وەک یەکێک لە چەند بەشێکی لەو جۆرە لە وڵاتی شەڕی ناوخۆی سوریا پشتڕاست بکەنەوە. ئەمەش بۆ ناوچەی ڕۆژاڤا گرنگ بوو بۆ ئەوەی بتوانێت لە دانوستانەکانی داهاتوودا - کە لە ئاستی نێودەوڵەتیدا پشتیوانی دەکرێت - لەسەر ئایندەی سوریا لەسەر مێزەکە دابنیشێت تورکیا دژی بوو
هیچ دانپێدانانێک نەبوو. ئەگەر ڕۆژاڤا دوای سەرکەوتن بەسەر داعشدا وەک هەرێمێکی ئۆتۆنۆم لە ئاستی نێودەوڵەتیدا ناسێندرابا، ئەوا ڕەنگە نەدەبوو ئێستا ناوچەکە لە یارمەتییە نێودەوڵەتییەکانی بوومەلەرزە دوور بخرێتەوە
ئەوەندە بۆ ئەوەی لەسەر داوای هەرێمی خۆسەری کورد ڕووی نەدا. و ئەوەی لەبری ڕوویدا بریتی بوو لەوەی کە
ناوچەی ڕۆژاڤا لە شەڕی ناوخۆی وڵاتی سوریا بەشێک لە خاکەکەی لەلایەن تورکیای هاوبەشی ناتۆ لە بەرچاوی جیهاندا داگیرکرا - بە کۆکردنەوەی گروپە بەکرێگیراوەکانی ئەنقەرە لە دەوری خۆی و دامەزراندنی ڕژێمێکی داگیرکەری ژێر دەسەڵاتی تورکیا بە پێشێلکردنی یاسا نێودەوڵەتییەکان لە ناوچەیەکی گرینگی ستراتیژی نزیک لە سنووری تورکیا
ڕۆژاڤای ئۆتۆنۆم کە لە ساڵی ٢٠١١وە دامەزراوە، بەردەوامە لە بوونی و داوای چوونەدەرەوەی تورکیا لەو بەشەی ئێستا لە ناوچە خۆبەڕێوەبەرەکەی خۆی دەکات کە داگیری کردووە. ئەم ناوچەیە لە ساڵی ٢٠١٨ەوە بە فەرمی لە ژێر ناوی ئیدارەی خۆسەری باکوور و ڕۆژهەڵاتی سوریا ناسراوە
هاوڕێیانی خۆشەویستی دامەزراوەی جەمال نەبەز
راگرتنی جەوهەری کولتووری کوردی بەدڵنیاییەوە بۆ تێپەڕاندنی کورد لە خراپترین کاتەکاندا یارمەتیدەر بووە
جگە لەوەش کولتووری کورد - لە سەردەمی دوور و درێژدا - کولتوورەکانی گەلانی دراوسێی دەوڵەمەند کردووە. تەنها بیرخستنەوەیەک: کولتووری کوردی لە فارسی رەسەنتر و کۆنترە
جگە لەوەش کولتووری کورد - لە سەردەمی دوور و درێژدا - کولتوورەکانی گەلانی دراوسێی دەوڵەمەند کردووە. تەنها بیرخستنەوەیەک: کولتووری کوردی لە فارسی رەسەنتر و کۆنترە
بێ گومان فەرهەنگی کورد بە فرەچەشنی و کراوەیی تایبەتمەندی خۆی ناسراوە. لە هەمان کاتدا ئەو تێبینییەی کە کۆمەڵگای کوردی تا ڕادەیەک داخراوە و ئەستەمە بەڕووی کەسانی نامۆدا بکرێتەوە، ڕاستە. جگە لە فرەچەشنی و کراوەیی، مەیلی دوورەپەریزیی و بە فەرمی ناسینی جیاوازییەکانی ناوخۆی خۆی، دەتوانێ تایبەتمەندییەکی سێیەمی گرنگی کولتووری کوردی بێت. فرەچەشنی زمانی کوردی یەک لەوانەیە
بە درێژایی مێژوو بە دڵنیاییەوە پێگەی جوگرافیای ناوەندیی کوردستانیش ڕۆڵی هەبووە و ئاڵوگۆڕی بەردەوام لەگەڵ گەلانی دیکەی ڕۆژهەڵات لە ناوچەکانی جوگرافیای دەستڕاگەیشتنترەوە دەستی پێکردووە. لە هەر حاڵەتێکدا کوردان بوونەتە وەرگێڕگەلێکی لێهاتوو. هەر لە سەرەتای سەدەکانی ناوەڕاستدا لەلایەن دەسەڵاتی ئیسلامییەوە بۆ ئەنجامدانی وردبینی زانستی بە زمانی قورئان واتە عەرەبی کاریان پێ سپێردراوە. ناوبانگی کورد لەم بوارەدا نایاب و زانیارییەکانی لەسەر ناوچەکە ناوازەیە
جەمال نەبەز بێگومان نوێنەرێکی نمونەیی کولتوری کوردی بوو. جارێکیان یەکێک لە هاوڕێکانی وتی: لە کوێ جەمال نەبەزی لێیە، کوردستانیش بوونی هەیە. بەهۆی شارەزایی زمان و ژیرییەوە، زۆر هاوکار و ڕۆشنبیری گەلانی دیکەی ڕۆژهەڵاتی بۆ لای خۆی ڕاکێشا. بەهۆی لیبرالێتی و کۆسمۆپۆلیتیزمی ئەو، کۆبوونەوە خۆبەخۆ و پلان بۆ داڕێژراوەکان بە خێرایی و بە ئاسانی کەشێکی دەوڵەمەندی لە فرەچەشنییدا دروست دەکرد، کە هەمووان سوودی لێوەردەگرن
فیلمی دۆکیۆمێنتاری ڕووداو لە یوتیوب - بیرمەندی ئازادی
ئەم فیلمە دیکۆمێنتارییە قۆناغەکانی ژیانی خاوەن ناوەکەمان نیشان دەدات و ڕێگە بە زۆر کەسی جیاواز دەدات کە ئەویان ناسیوە قسەی خۆیان بکەن. ئەمەش خۆی دەرخەری بەشێکە لە کولتوری دەوڵەمەندی کوردی کە پتر لەو تایتێڵەی بۆ دانراوە واتە بیرمەندی ئازادی دەردەبڕدرێت
بڵاوکردنەوەی ٤٩ دەقە فیلمی دۆکیۆمێنتاری لەسەر ژیان و بەرهەمەکانی جەمال لە یوتیوب، کە دەتوانرێت بەبێ بەرامبەر لەلایەن هەر کەسێکەوە کە ئارەزووی بکات ببیندرێت، بەشێکە لەم کولتوورە. ئەمەش وەبیرهێنانەوەی ئەو بانگهێشتکردنە بەربڵاو و بەخشندەیە بۆ بۆنە گرنگەکان کە هەندێک لە کوردە دەوڵەمەندەکان نەک هەر لە مێژوودا، بەڵکو لە ئێستادا پێی ناسراون
ناونیشانی فیلمەکە دیارییەکە و دانانی لە یوتیوب وەک بلیتێکی بێبەرامبەر وایە بۆ بۆنەیەکی تایبەت، جا بۆ چێژوەرگرتن بێت یان بۆ ناسینەوە یان بۆ بیرهێنانەوە. زۆر زۆر سوپاس بۆ ئەم بەرهمە
هاوڕێیانی خۆشەویستی دامەزراوەی جەمال نەبەز
ئەمساڵ بە دڵنیاییەوە پێش پشووی هاوینە ژمارەی دووەمی هەواڵنامەکەمان دەنێرین
هه‌تا دوایی
هه‌تا دوایی
باشترین سڵاوی نەورۆزی
ڕیز و سڵاو
دامەزراوەی جەمال نەبەز
یاسایی و قازانج نەویست
کۆنتاکت
Telefon: +49 (0) 30 86 12 653 I Fax: +49 (0) 30 86 15 706
خۆشحاڵ دەبین گەرئێوە هەواڵنامەکەمان لە رێگەی ماڵەڕەکەمان https://www.jemal-nebez-stiftung.org/ یان لە ڕێگەی ئیمەلی خوارەوە ئابوونە بکەن: info(at) jemal-nebez-stiftung.org
